Strona główna Encyklopedia roślin Powojniki- ogólne informacje o rodzaju, uprawie i pielęgnacji

Powojniki- ogólne informacje o rodzaju, uprawie i pielęgnacji

Grzegorz Bogucki
Powojniki

Powojniki to jedne z najpiękniejszych pnączy uprawianych w ogrodach. Olbrzymie zróżnicowanie gatunkowe i odmianowe sprawia, że w każdym ogrodzie można znaleźć miejsce dla tych obficie kwitnących roślin. Wiele odmian z powodzeniem można uprawiać w pojemnikach, dlatego też tak często uprawiane są na balkonach i tarasach. Najchętniej sięgamy po odmiany wielkokwiatowe, dostępne w tak wielu odmianach, a przy tym obficie kwitnące. Na uwagę zasługują także powojniki botaniczne oraz coraz częściej uprawiane powojniki bylinowe.

Clematis

Rodzina
Powojniki zaliczamy do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae).
Wygląd
Moim pierwszym powojnikiem był powojnik wielkokwiatowy ‘Jackmanii’. To idealna odmiana dla wszystkich, którzy rozpoczynają przygodę z tymi roślinami. Jest sprawdzona, niezawodna, tolerancyjna, odporna, a przy tym bardzo obficie kwitnąca. Zaliczana jest do odmian późno kwitnących. To stara angielska odmiana uzyskana jeszcze w XIX w. Może dorastać do 4 m wysokości, wspinając się po podporze za pomocą ogonków liściowych. Kwiaty ukazują się w czerwcu, nie są największe, ale jak dla mnie mają bardzo ładny, fioletowopurpurowy kolor.
Powojniki
W sprzedaży dostępne są odmiany powojników wielkokwiatowych, także o pełnych kwiatach. Niezwykle miłe jest to, że na świecie znane i cenione są także polskie odmiany powojników np. ‘Generał Sikorski’ (odmiana wcześnie kwitnąca o niebieskofioletowych kwiatach), ‘Jan Paweł II’ (odmiana wcześnie kwitnąca o białych kwiatach z różowawym przebarwieniem), ‘Błękitny Anioł’ (odmiana późno kwitnąca o kwiatach jasnoniebieskich i pofalowanych płatkach), ‘Niobe’ (odmiana wcześnie kwitnąca o ciemnoczerwonych kwiatach). Inne ładne odmiany to m.in ‘Mazury’ (odmiana późno kwitnąca o pełnych, jasnoniebieskich kwiatach), ‘Jan Popiełuszko’ (odmiana wcześnie kwitnąca o białych kwiatach) i wiele, wiele innych.
Clematis Jerzy Popiełuszko
Clematis Solidarność
Powojniki botaniczne obejmują liczne gatunki oraz ich odmiany, a także mieszańce, charakteryzujące się mniejszymi wymaganiami niż powojniki wielkokwiatowe. Może nie osiągają tak dużych i widowiskowych kwiatów, ale obficie kwitną i są łatwiejsze w uprawie. Odmiana ‘Venosa Violacea’ z Grupy Viticella, wywodzi się od powojnika włoskiego (Clematis viticella). Wspomnianą odmianę nabyłem prawie 10 lat temu i w tym okresie nie sprawiała większych problemów. Jest mało wymagająca, łatwa w uprawie, osiąga do około 3 m wysokości, kwitnie latem, a fioletowobiałe kwiaty, są naprawdę bardzo dekoracyjne.
Powojniki
Inne gatunki to m.in. powojnik tangucki (Clematis tangutica), silnie rosnący, charakteryzujący się niewielkimi, żółtymi kwiatami, a także dekoracyjnymi owocostanami. Poza tym Clematis alpina z Grupy Atragene, Clematis flammula z Grupy Flammula, Clematis texensis z Grupy Texensis i inne.
Powojniki bylinowe to m.in. powojnik wonny (Clematis x aromatica) o ładnych, pachnących, fioletowych kwiatach z jasnymi pręcikami, uprawiany jako roślina okrywowa, a także w pojemnikach oraz przy pergolach czy też innych podporach. Nie można zapomnieć także o powojniku całolistnym (Clematis integrifolia), charakteryzującym się drobnymi, niebieskimi oraz dzwonkowymi kwiatami. Liczne jego mieszańce skupione są w Grupie Integrifolia. Jasnoniebieskie kwiaty, charakterystyczne są także dla powojnika barszczolistnego (Clematis heracleifolia), który bardzo często uprawiany jest w odmianie ‘Cassandra’, charakteryzującej się ciemnoniebieskimi kwiatami, oczywiście ładnie pachnącymi, ukazującymi się latem. Osiąga do około jednego metra wysokości. Białymi, a zarazem pachnącymi kwiatami może nas zainteresować powojnik prosty (Clematis recta). Osiąga do około jednego metra wysokości i sprawdzi się na rabatach bylinowych, a także w grupie krzewów.
Okres kwitnienia
Powojniki kwitną od wiosny do jesieni, zależnie od gatunku czy też odmiany. Powojniki wielkokwiatowe zależnie od odmiany kwitną od późnej wiosny i powtarzają kwitnienie późnym latem bądź też kwitną później i dłużej. Odmiany powojników wielkokwiatowych wcześnie kwitnące, kwitną na pędach zeszłorocznych, a odmiany późno kwitnące kwitną na pędach tegorocznych, co wpływa na sposób przycinania tych roślin. 
Warunki uprawy 
Warunki uprawy należy dostosować do potrzeb zakupionej rośliny. Zależnie od gatunku, mogą preferować bardziej nasłonecznione czy też półcieniste stanowiska, a przy tym zaciszne, gdyż mrozoodporność tych roślin, mimo że jest całkiem dobra, to w tak zróżnicowanej grupie, skupiającej mnóstwo gatunków, istnieją gatunki i odmiany, mniej bądź bardziej znoszące zimowe zawieruchy i ujemne temperatury. Tak lubiane przez nas powojniki wielkokwiatowe pod tym względem całkiem dobrze sobie radzą. Preferując przy tym podłoże żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne o pH w granicach 6- 7.
Pielęgnacja
Aby posadzone powojniki dobrze nam rosły, konieczne jest zapewnienie im jak najbliższych optymalnym warunków. Bardzo istotne jest dobre przygotowanie podłoża, a także sposób posadzenia. Techniki sadzenia dobieramy zależnie od zakupionej odmiany, dlatego tak ważne jest, aby kupować prawidłowo oznaczone rośliny, wysokiej jakości. Najbardziej popularne powojniki wielkokwiatowe sadzimy głębiej niż rosły w pojemniku (do około 10 cm głębiej). Tak posadzone będą lepiej rosły, a także będą bardziej zdrowe i odporniejsze na choroby. Podłoże wzbogacamy kompostem, torfem, a na glebach ciężkich, niezbędny będzie także drenaż. Po posadzeniu podłoże wokół rośliny najlepiej wyściółkować, albo posadzić niskie byliny, które będą chroniły przed nadmiernym przesychaniem, a także nagrzewaniem podłoża. Powojniki wielkokwiatowe lubią słońce, ale dolna część powinna być skryta przed nasłonecznieniem.
W pielęgnacji istotne jest także podlewanie, nawożenie (nawozy organiczne np. kompost czy też inne, najlepiej o spowolnionym działaniu).
Ważną kwestią jest także zabieg cięcia, które powinno być dobrane do konkretnej odmiany. Zależnie od gatunku, odmiany powojniki mogą być cięte silnie, słabo, albo wcale bądź nieznacznie w przypadku, zbytniego rozrośnięcia się. Powojniki wielkokwiatowe w pierwszym roku po posadzeniu należy przyciąć na wysokości około 30 cm, aby roślina bardziej się rozkrzewiła. W kolejnych latach odmiany późno kwitnące tniemy nad 2- 3 parą pąków, a więc na wysokości około 20- 50 cm. Tak przycinałem u siebie m.in. powojnika ‘Jackmanii’. Odmiany wcześnie kwitnące tniemy słabo na wysokości w granicach 1-1,5 m, zależnie od wieku rośliny i jej kondycji. Im słabsze i młodsze rośliny tniemy niżej, a zdrowe, starsze wyżej. W grupie powojników, których się nie przycina, chyba że zaistnieje taka potrzeba znajduje się m.in powojnik alpejski, powojnik górski, powojnik wielopłatkowy.
Rozmnażanie
Zależnie od posiadanego gatunku, odmiany, powojniki możemy rozmnożyć poprzez nasiona, sadzonki, odkłady, a nawet podział.
Zastosowanie
Powojniki charakteryzują się bardzo zróżnicowanym zastosowaniem. Zależnie od wybranego gatunku/odmiany, mogą doskonale prezentować się przy ogrodzeniu, pergolach, treliażach, altanach, kratach, drzewach. Wiele z nich doskonale sprawdzi się jako rośliny okrywowe, a także w uprawie pojemnikowej na balkonie i tarasie. Z pewnością do najbardziej lubianych należą połączenia powojników z różami. Warto je sadzić także z innymi pnączami, ponieważ w duetach, mogą prezentować się jeszcze bardziej widowiskowo aniżeli posadzone pojedynczo.
Powojniki

Powiązane posty

6 komentarzy

EwaJ 03/15/2017 - 13:20

Lubię powojniki i nawet się zastanawiam, czy nie dosadzić jeszcze kilka kolorów. Mam tylko niebieskie i fioletowe. Mój ulubiony to "Błękitny anioł".
Bardzo ciekawy post Grzesiu.
Przesyłam serdeczności.

Odpowiedz
Greg 03/15/2017 - 13:26

Jest tak wiele pięknych odmian, że zazwyczaj ciężko się jest zdecydować na jakąś konkretną odmianę. Mnie ostatnio ciągnie do form botanicznych i powojników bylinowych. Gdyby mieć kilka hektarów ziemi na własność, można byłoby spełniać swoje marzenia 😀 Muszę obejrzeć Twoje powojniki, więc idę ich szukać u Ciebie, bo mam chwilę 🙂 Pozdrawiam ciepło G.

Odpowiedz
Giga 03/15/2017 - 14:38

Mam tez powojniki, bo trudno ich nie mieć. Nigdy mi jednak nie kwitły tak pięknie jak Twoje. Pozdrawiam.

Odpowiedz
Greg 03/15/2017 - 14:57

Wszystko zależy od odmiany, podłoża i warunków. Masz rację nie można ich nie mieć, są wyjątkowo dekoracyjne. Żałuję, że nigdy nie miałem miejsca na większą ilość powojników, ale jeszcze wszystko przede mną. Pozdrawiam serdecznie 🙂

Odpowiedz
Ela 03/18/2017 - 19:07

Kilka lat temu zakochałam się w powojnikach ! Mam kilka odmian i kolorów ale niestety moje nie kwitną tak pięknie jak Twoje ! Cały czas szukam nowych odmian a w centrum ogrodniczym zawsze tracę głowę i wybieram powojniki kierując się ich kolorem !
Dziękuję za ciekawe informacje i pozdrawiam !

Odpowiedz
Greg 03/19/2017 - 00:28

W sprzedaży jest tyle pięknych odmian, więc ciężko nie stracić głowy 😀 Gdyby tylko mieć dużo zacisznej przestrzeni, to można byłoby stworzyć powojnikowy ogród. W okresie kwitnienia byłby bajeczny. Pozdrawiam serdecznie G.

Odpowiedz

Zostaw komentarz