Pod koniec zimy, a także wczesną wiosną każda, nawet niewielka, kwitnąca roślina cieszy. Stęsknieni za kolorowym ogrodem, wypatrujemy ranników, krokusów, miłka wiosennego, a także wielu innych roślin, których kwitnienie oznajmia nam, że wiosenne przebudzenie się rozpoczęło. Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis) należy do tych roślin, które bez wątpienia powinny znaleźć się w wiosennym ogrodzie. Mimo że niewielka, cieszy delikatnymi kwiatami, a przy tym jest stosunkowo mało wymagająca i długowieczna.
Przez wiele lat przylaszczka nie była doceniana, a przecież o tym, że jest wyjątkowa, można się przekonać także w naszym rodzimym krajobrazie. W lasach liściastych zachwyca obfitym kwitnieniem. Łany przylaszczki pospolitej, to jeden z ładniejszych widoków. Dekoracyjność kwiatów spowodowała, że chętnych na pozyskanie przylaszczki z naturalnych stanowisk nie brakowało. Konieczna była ochrona przylaszczki, która przez wiele lat była pod ścisłą ochroną gatunkową. Rok temu zapis o ścisłej ochronie Hepatica nobilis został niestety uchylony.
Zmienne przylaszczki
W ogrodach najczęściej uprawiamy tytułową przylaszczkę pospolitą wraz z odmianami o kwiatach niebieskawych, różowych oraz białych. Warto jednak wiedzieć, że przylaszczki to bogactwo niezwykle zmiennych roślin, które dostępne są w olbrzymiej ilości odmian. Z pewnością najbardziej widowiskowe odmiany pochodzą z Japonii, gdzie przylaszczki cieszą się olbrzymią popularnością. Przylaszczki azjatyckie są bardziej wymagające, dlatego lepiej skupić się na mniej wymagających odmianach europejskich. W sprzedaży dostępne są także przylaszczki północnoamerykańskie.
W ogrodzie warto uprawiać bardzo wytrzymałą przylaszczkę siedmiogrodzką (Hepatica transsylvanica), różniącą się od przylaszczki pospolitej m.in. wielkością, kształtem liści oraz średnicą kwiatów.
Budowa
Zaliczana do rodziny jaskrowatych Hepatica nobilis jest niewielką, niską wczesnowiosenną byliną, osiągającą do około 15 cm wysokości. Jej podziemną część stanowi walcowate kłącze z niewielkimi korzeniami. Część nadziemną stanowią głąbiki na szczycie których ukazują się pojedyncze kwiatostany. Osiągają one 2- 3 cm średnicy. Początkowo ukazują się kwiaty, a dopiero później dekoracyjne, trójdzielne liście, osadzone na długich ogonkach. Po przekwitnięciu ukazuje się zbiorowy owoc, składający się z pojedynczych niełupek. Barwa kwiatów zazwyczaj fioletowo- niebieska, a także różowa oraz biała.
Stanowisko
Przylaszczka pospolita jest gatunkiem rodzimym, występującym m.in. w lasach liściastych. Warto poznać jej naturalne stanowiska, aby zapewnić jej odpowiednie warunki w ogrodzie. Powinna rosnąć na stanowisku półcienistym do cienistego pod koronami drzew, a także w bliskim sąsiedztwie krzewów. Unikamy stanowisk wietrznych i silnie nasłonecznionych.
Podłoże
Aby cieszyć się dobrze rosnącymi przylaszczkami zadbajmy o próchnicze podłoże, żyzne, wilgotne, przepuszczalne, wapienne.
Pielęgnacja
Prawidłowo posadzone przylaszczki pospolite nie są problematyczne. W pierwszym roku po posadzeniu mogą wyglądać skromnie, ale w kolejnych latach, gdy się dobrze ukorzenią, zachwycą mnóstwem kwiatów. Ponieważ kwiaty ukazują się stopniowo, kwitnienie przylaszczki można podziwiać do kilku tygodni. Nie lubi ona przesadzania, a przy jej długowieczności warto posadzić ją w takim zakątku ogrodu, w którym nie będziemy jej przeszkadzać w rozrastaniu się. Najpiękniej prezentuje się w licznych grupach dlatego też warto sadzić ją po kilkanaście sztuk. Późnym latem przylaszczkę wzbogacamy dobrze przerobionym kompostem, który jest idealnym nawozem organicznym dla tej rośliny. Nie tylko wzbogaci podłoże w składniki pokarmowe, ale także poprawi jego strukturę. Przylaszczki nie są podatne na choroby, ale czasem może wystąpić plamistość liści. Poza tym przylaszczka pospolita jest całkowicie mrozoodporna.
Rozmnażanie
Gatunek możemy rozmnożyć generatywnie poprzez nasiona, pamiętając przy tym, że jeżeli nie wysiejemy nasion bezpośrednio po zbiorze, konieczna będzie stratyfikacja. Nasiona najlepiej wysiać w pojemniki, wypełnione przepuszczalnym podłożem, następnie zadołować gdzieś w zacisznym zakątku w ogrodzie. Odmiany rozmnażamy poprzez podział lub sadzonki pędowe. Rozmnażanie wegetatywne najlepiej wykonać po kwitnieniu bądź późnym latem.
Wracając do rozmnażania poprzez nasiona, warto zaznaczyć, że nasiona szybko tracą zdolność kiełkowania, a na dodatek po dojrzeniu łatwo i niepostrzeżenie się osypują (druga połowa maja). Ponieważ zawierają ciałko mrówcze, młodych przylaszczek możemy się spodziewać w różnych zakątkach ogrodu.
Zastosowanie
Przylaszczki dobrze prezentują się w ogrodach, w których stworzone zostały leśne zakątki, a także w założeniach parkowych. Doskonale zaprezentują się z krzewami, a także pod drzewami, charakteryzującymi się rozłożystą koroną. Przylaszczka pospolita jest niewielką byliną, najlepiej sadzić ją w grupach, aby zaakcentować jej obecność w ogrodzie.
Ponieważ przylaszczka kwitnie w okresie przedwiośnia i wiosną, warto sadzić ją z takimi roślinami wiosennymi jak m.in. miłek wiosenny, pierwiosnki, fiołek wonny. Przylaszczkę można posadzić także w zacienionym ogrodzie skalnym.