Byliny ogrodowe stanowią bardzo zróżnicowaną grupę roślin ozdobnych. W tym bogactwie zwróćmy uwagę na bergenie. Rodzaj Bergenia, skupia niewiele gatunków, a w naszych ogrodach spotykamy zazwyczaj mieszańce (Bergenia hyb.), bergenię sercolistną, określaną również jako sercowatą (Bergenia cordifolia), bergenię grubolistną (Bergenia crassifolia), a także bergenię orzęsioną (Bergenia ciliata). Bergenie, zaliczane do rodziny skalnicowatych (Saxifragaceae), to pożądane byliny w ogrodach ze względu na uniwersalność zastosowania, a także niewielkie wymagania. Bergienia wykorzystywana jest także przy tworzeniu kompozycji balkonowo- tarasowych.
Bergenia jako wiosenny kwiat
Uprawiane w naszych ogrodach bergenie kwitną od marca do maja (mogą powtórzyć kwitnienie w okresie jesiennym, ale symbolicznie). W późniejszym okresie zachwycają dekoracyjnymi liśćmi, które są zimozielone, za wyjątkiem bergenii orzęsionej, której liście zamierają na zimę. Liście okrągławe, jajowate do sercowatych na ogonkach, tworzące rozety, wyrastające z płożącego, zgrubiałego kłącza. Naturalne miejsca występowania bergenii, występują w Azji.
Dekoracyjność bergenii
Bergenia stanowi dekoracyjny element kompozycji w ogrodzie niemalże przez cały rok. W okresie wiosennym zachwyca kwiatami, zebranymi w wiechowate kwiatostany. Podczas kwitnienia zależnie od gatunku czy też odmiany, wysokość roślin może osiągać do 50 cm. Barwa kwiatów to odcienie różu, purpura, a także biel. Przez cały okres wegetacyjny dekoracyjne są również liście, które są skórzaste, błyszczące, zielone, zależnie od odmiany także z przebarwieniem. W okresie jesiennym liście wybranych gatunków bergenii przebarwiają się i mogą być dekoracyjne także w okresie zimy. Atrakcyjność bergenii wynika także z małej kłopotliwości uprawy. Przy wystarczającej wilgotności podłoża, świetnie sobie radzą na stanowisku słonecznym, na którym intensywniej kwitną. Poza tym mogą zostać wykorzystane w półcienistych oraz bardziej zacienionych zakątkach ogrodu.
Wybrane gatunki i odmiany bergenii:
a) Bergenia sercolistna– bardzo popularna, o dużych sercowatych, falowanych na brzegach liściach, sporych kwiatostanach. Może osiągać do 50 cm wysokości. Kwitnie od kwietnia do maja. Dostępna jest w wielu odmianach, także o barwnych liściach.
b) Bergenia grubolistna– osiąga do około 30 cm wysokości, a kwitnienie rozpoczyna już w marcu.
c) Bergenia mieszańcowa– dostępna w wielu odmianach np. ‘Silberlicht’ o białych kwiatach z barwnym oczkiem. Zależnie od odmiany może osiągnąć do około 50 cm wysokości, a kwiaty ukazują się od kwietnia.
d) Bergenia orzęsiona– niższa od bergenii sercolistnej, kwitnąca już w marcu. Nazwa gatunku wzięła się od orzęsionych liści, które charakteryzują gatunek.
W razie potrzeby bergenie podlewamy. Na ten zabieg szczególnie zwracamy uwagę uprawiając bergenię w pojemniku. Nie należy przesadzać także z nawożeniem, ponieważ przy nadmiernym nawożeniu, roślina stanie się dekoracyjna przede wszystkim z liści, a nie z ładnego i obfitego kwitnienia.
Stanowisko dla bergenii
Ze względu na wysoką tolerancyjność bergenii, możemy ją uprawiać na stanowisku od cienistego, przez półcieniste do słonecznego. Najbardziej optymalne jest stanowisko półcieniste, ale przy odpowiedniej wilgotności podłoża, bergenia świetnie sobie radzi także na stanowisku słonecznym. W silnie zacienionych zakątkach ogrodu bergenie słabiej kwitną.
Wymagania i pielęgnacja
Bergenia należy do jednych z najmniej zajmujących bylin, które uprawiamy w naszych ogrodach. Poradzi sobie na większości gleb od obojętnych po zasadowe, które są umiarkowanie i stale wilgotne. Z zabiegów pielęgnacyjnych należy pamiętać o usuwaniu przekwitłych kwiatostanów, a dla poprawienia dekoracyjności rośliny także usuwaniu zwiędłych, zamierających liści. Czynimy to delikatnie, aby nie uszkodzić kłącza. Bergenie są mrozoodporne, ale zdarza się, że pąki kwiatowe, liście uszkadzane są przez wiosenne przymrozki. Wielką zaletą bergenii jest jej długowieczność. Bergenie możemy uprawiać na tym samym stanowisku przez wiele lat.
Rozmnażanie bergenii
Chcąc rozmnożyć bergenię wystarczy ją podzielić wczesną wiosną. Tym sposobem uzyskałem kilkadziesiąt roślin, które znajdują się w różnych częściach ogrodu. Inne sposoby rozmnożenia bergenii to podział kłączy na kawałki, sadzonkowanie, a w przypadku gatunku, także wysiew nasion.
Zastosowanie bergenii
Bergenie charakteryzują się zróżnicowanym zastosowaniem. Warto je uprawiać w ogrodzie, na działce, na balkonie, tarasie. Wykorzystywane są także w zieleni miejskiej. Ładnie prezentują się sadzone pojedynczo, a także w grupie. Warto wykorzystać bergenię jako roślinę okrywową- sadzimy wówczas 7 roślin na metr kwadratowy. Skarpy, stanowiska pod drzewami, przepięknie zaprezentują się gdy zostaną obsadzone bergenią. Podobnie brzegi zbiorników wodnych. Ładnie komponują się z roślinami charakteryzującymi się m.in. wąskimi liśćmi jak np. liliowce. Świetnie prezentują się także w towarzystwie licznych traw. Bylina warta uwzględnienia przy obsadzaniu skalnika, rabat w ogrodzie. Kwiaty bergenii mogą ubarwić nam mieszkanie, jeżeli zechcemy je ściąć do wazonu.
Uwaga na szkodniki Liście bergenii mogą być uszkadzane przez ślimaki, a także opuchlaki.
